Ætlarðu að hringja á morgun?

  Hlustið á ljúft lag hér í tónspilaranum til vinstri á síðunni.  Það er sungið af Jóhönnu Seljan,  afadóttur Helga Seljan,  fyrrverandi alþingismanns.  Pabbi hennar er Þóroddur Seljan.  Þau Jóhanna og Helgi Seljan, sjónvarpsmaður eiga sama afa,  Helga Seljan.  Þetta er ekkert svo flókið.

Reggí

  Jamaíski söngvarinn Desmond Dekker sló rækilega í gegn á alþjóðamarkaði 1969 með þessum reggíslagara.  5 árum eða svo áður en samlandi hans,  Bob Marley,  varð alþjóðleg súperstjarna.  Hugmyndafræði jamaískra reggípoppara,  eða trúarviðhorf, ganga út á að blökkumenn séu gyðingarnir sem Biblían segir frá.  Þetta er dálítið ruglingslegt fyrir þá sem þekkja ekki rastafara trúarbrögðin.  Að óreyndu má ætla að jamaísku reggípoppararnir séu að syngja um gyðingana í Ísrael.  En þeir eru að syngja um blökkumenn sem gyðinga. 

Ensk hljómsveit með bandarískt vísnalag

  Myndgæðin eru vond en sándið fínt.  Breska rokksveitin Judas Priest flytur hér vísnalagið  Diomond and Rust  eftir bandarísku söngkonuna Joan Baez.  Illar tungur segja að textinn sé pilla á Bob Dylan.  Þegar Bob var ungur maður, í upphafi sjöunda áratugarins,  átti hann samtal við vísnasöngvarann Richard Farina.  Bob sagði Richard frá löngun sinni til að verða fræg poppstjarna og spurði hvernig best væri að láta þá ósk sína rætast.

  Richard svaraði í gríni að einfaldasta leiðin sé að sofa hjá Joan Baez,  mágkonu Richards.  Joan var þá nýorðin frægasta nýstjarna bandaríska vísnasöngs.  Fyrst dægurlagasöngvara til að prýða forsíðu fréttablaðsins Time og búin að ná plötu inn á Topp 10 bandaríska vinsældalistann.  Joan var titluð drottning vísnasöngssenunnar.

  Viku síðar hitti Richard þau Joan og Bob.  Joan kynnti Bob þá sem kærasta sinn.  Richard átti ekki til orð.  Hann varð svo hissa.  Bob hafði tekið hann á orðinu,  þrátt fyrir að vera nokkru yngri en Joan.  En þetta gekk eftir.  Joan tók Bob að sér.  Hóf að syngja söngva hans og kallaði hann samviskusamlega upp á svið til sín hvar sem hún skemmti.

  Nokkru síðar sló Dylan í gegn.  Þá varð hann virkilega leiðinlegur við Joan.  Setti dónalega út á allt hjá henni fyrir framan aðra og á öðrum stundum hunsaði hann hana.  Joan yfirgaf hann,  sár og svekkt.  Hún hélt samt áfram að syngja lög hans og talaði vel um hann út á við. 

  Joan átti lög og plötur í efstu sætum vinsældalista fram til 1971.  1975 átti hún endurkomu (comeback) á vinsældalistum með  Diamonds and Rust.  Dylan var brugðið og endurnýjaði hið snarasta vinskap við Joan þó þau tækju ekki upp ástarsamband á ný.  Hann fékk Joan til að túra með sér í hljómleikaferðinni  Rolling Tunder Reveu Tour  og taka þátt í kvikmyndinni  Renaldo and Clara. 

  Í heimildarmynd um Bob Dylan (sem sýnd var á RÚV í fyrra) sagðist hann vonast til að Joan hafi í dag skilning á því að á sínum tíma hafi hann verið ástfanginn af henni en verið of ungur til að kunna að höndla það.

  Þau hafa verið góðir vinir undanfarin 34 ár og Joan gerir bara grín að þessum æskubrekum þeirra. 

  Lagið  Diamonds and Rust  hefur orði sívinsæll þungarokksslagari.  Ekki aðeins í flutningi Judas Priest heldur einnig Nazareth,  Ritchie Blackmore (Deep Purple,  oftast reyndar í rólegri útgáfu) og fjölda þungarokkshljómsveita sem ég man ekki nöfn á.    

           

Bandarískt rokk

  Bandaríska pönkdrottining sem svo er stundum kölluð,  Patti Smith,  afgreiðir gamlan rythma-blús rokkslagara,  Jailhouse Rock.  Patti Smith var pönk samkvæmt bandarísku skilgreiningunni en ekki alveg pönk samkvæmt bresku skilgreiningunni.  En samt pönkuð þegar þannig lá á henni.

Nína Hagen

  Austur-þýska söngkonan Nína Hagen kom óvænt inn í pönksenuna 1978.  Hún var langskólagengin í óperusöng en snéri sér að pönkinu eftir að frósturfaðir hennar,  vinsæll vísnasöngvari sem ég man ekki hvað heitir (kannski Wolf Bierman? eða eitthvað álíka) var rekinn frá A-Þýskalandi fyrir andóf gegn þáverandi kommúnistastjórn þar. 

  Nína Hagen var og er ofurmáta góð söngkona.  Hún hellti sér út í pönkið í Bretlandi og varð alþjóðleg poppstjarna.  Missti sig í dópi og hefur verið hálf rugluð síðan.  Fyrstu plötur hennar eru bestar.  Síðast þegar ég vissi bjó hún í Danmörku og var í sambúð með dönskum upptökustjóra.  Það hefur slitnað upp úr þeirra sambandi.  Mér skilst að hún búi þó ennþá í Danmörku.

Twist and Shout

   Lagið  Twist and Shout  átti ekki að vera á fyrstu plötu Bítlanna.  Hljómsveitinni var skammtaður dagspartur til að hljóðrita fyrstu plötu sína.  Vegna taugaóstyrks spiluðu Bítlarnir flest lögin aðeins hraðar en á æfingum.  1963 voru plötur teknar upp "live" í hljóðveri.  Þegar til kom átti hljómsveitin eftir ónotaðar nokkrar mínútur í hljóðverinu og platan var í mínútum talið styttri en gert var ráð fyrir.

  Bítlarnir voru "spíttaðir" (af örvandi lyfjum) í hljóðverinu og ákváðu í skyndingu óundirbúnir að bæta  Twist and Shout  við.  John Lennon var þeirra "spíttaðastur",  búinn með röddina en ofvirkur og kýldi á  Twist and Shout.  Þetta varð lagið sem setti punktinn fyrir ofan i-ið á plötunni.  Aldrei áður (jú,  reyndar Presley) hafði hvítur söngvari öskrað af slíku hömluleysi.  Lagið varð tákn þess villta sem Bítlarokkið stóð fyrir.  Út á þetta lag varð Bítlaæðið tákn endurreisnar rokksins sem hafði nánast horfið eftir 1958:  Presley horfið til hermennsku og í kjölfar farinn að leika í lélegum kvikmyndum,  Chuck Berry kominn í fangelsi vegna skattsvika,  Little Richard ýmist á geðveikrahæli eða orðinn Jesú-predikari, Jerry Lee Lewis úthrópaður sem barnaníðingur,  Buddy Holly og Ricky Valens fórust í flugslysi 1958.  Og svo framvegis.  Aldrei áður hafði það gerst í sögu dægurlagamúsíkur að vinsæll músíkstíll næði endurkomu.  En Bítlarnir kollvörpuðu þessari hefð með  Twist ans Shout.  Endurreistu rokkið með stæl og stimpluðu rokkið aftur inn til frambúðar. 

  Sjálfur sagði John að hann hafi verið fullur samviskubits yfir þessu lagi.  Honum þótti sem hann hafi verið að riðjast óboðinn inn á svið svartra öskursöngvara á borð við Little Richard,  Screaming Jay Hawkinds og slíkra.  Þetta lag opnaði fyrir flóðgáttir hvítra rokkara sem leyfðu sér að brúka öskursöng af þessu tagi.  Varð tákn bítlarokks.   

  Röddun Bítlanna var hvorki í þessu lagi né síðar tónfræðilega rétt samkvæmt uppskrift þess sem áður gilti.  En virkaði fullkomlega.  Síðar náðu Bítlarnir ennþá betri tökum á frábærri röddun langt út fyrir hið hefðbundna.  Urðu snillingar á því sviði,  ásamt The Beach Boys og Grosby,  Stills,  Nash and Young.

  Til gamans má geta að Bítlarnir reyndu árum saman að kenna The Rolling Stones að radda.  Hlupu jafnvel undir bagga á plötum.  En The Rolling Stones náðu aldrei tökum á dæminu. 

Þvert yfir alheiminn

  Hér syngur bandaríska söngkonan Fiona Epli lag Johns Lennons,   Across the Universe.  Hún heldur tryggð við upprunalega útsetningu Bítlanna á laginu eins og það var flutt á plötunni  Let it Be  en gerir það samt að sínu.